"Ropuszki", Aneta Jadowska - recenzja

Toruńska menażeria

źródło

Toruń to miasto pełne dziwnych mieszkańców. I nie mam tu na myśli oddanych wielbicieli ojca Tadeusza i słuchaczy jego rozgłośni. Na ulicach miasta można spotkać anioły, diabły, demony, elfy, wampiry, wilkołaki, czarownice i szamanów wszelkiego autoramentu… Toruńska menażeria jest przebogata we wszelkiej maści indywidua, które swobodnie poruszają się pomiędzy realnie istniejącą metropolią i jej magicznym odpowiednikiem, Thornem. Wyobraźnia Anety Jadowskiej zapełniła urokliwe uliczki nietuzinkowymi postaciami, na stałe wpisując je w polską mapę fantastycznych miejsc.

Choć heksalogia o Dorze Wilk, policjantce i czarownicy, stanowi już zamkniętą całość, to jednak potencjał, jaki tkwi w wielu występujących w cyklu postaciach, aż prosi się o wykorzystanie. Jadowska zapowiedziała już kolejną serię, której bohaterem ma być Witkac, szaman i przyjaciel Dory, ale zanim odda w ręce czytelników pierwszy tom, postanowiła połączyć oba cykle zbiorem opowiadań osadzonych w znanym uniwersum.

Na Ropuszki składa się czternaście tekstów. We wstępie autorka określa ich chronologię względem kolejnych odsłon heksalogii, tak więc czytając je, miałam pojęcie, w jakim momencie toczy się ich akcja. To jednocześnie plus i minus antologii. Dlaczego? Otóż osoby znające przygody panny Wilk doskonale zorientują się w wydarzeniach rozgrywających się gdzieś w tle i stosunkach łączących bohaterów, natomiast ktoś, kto dopiero chciałby rozpocząć przygodę z tym magicznym uniwersum będzie czuł się zagubiony. Ropuszki to wyraźny ukłon w stronę fanów i nowi czytelnicy nie powinni nawet sięgać po zbiór bez znajomości heksalogii.

Jak to zazwyczaj z antologiami bywa, poziom opowiadań jest bardzo zróżnicowany. Tekst otwierający, Szatański Pierwiosnek – historia prawdziwa, mówi o początkach wielkiej przyjaźni Dory jako początkującej czarownicy z Leonem, właścicielem knajpy o tak oryginalnej nazwie. Echa wydarzeń, które zacieśniły znajomość, były już wspomniane w heksalogii, jednak ten tekst je uzupełnia.

Po deszczu każdy wilk śmierdzi mokrym psem to typowe opowiadanie kryminalne, a jego bohaterami są wilkołaki. Dora musi rozwikłać zagadkę brutalnych gwałtów i morderstw popełnianych w Toruniu, a wszelkie tropy prowadzą do Brunona, przywódcy stada. Tekst pozwala lepiej zrozumieć przyczyny niechęci między oboma postaciami, tak bardzo widoczne w cyklu.

Bohaterką Miłości za grobową deskę jest przyjaciółka Dory, nekromantka Katia. Mieszanka postaci znanych z mitologii egipskiej z romantycznym wątkiem mogła być ciekawym eksperymentem, jednak w moim odczuciu niezbyt to się udało. Tekst nie jest ani szczególnie ciekawy, ani zabawny, a i niewiele wnosi do całego uniwersum.

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku Wilka w owczej skórze. W kolejną zagadkę kryminalną wplątane są wampiry, a tekst świetnie przedstawia skomplikowane relacje łączące Dorę z Romanem, głową toruńskich krwiopijców. Długie opowiadanie jest naprawdę ciekawe i dobrze napisane.

Czy mama nie mówiła, żebyś nie bawił się umarłymi? to kolejny krótki tekst o nekromantce Katii. Chimeryczna dziewczyna, dysponująca wielką mocą, musi poradzić sobie z kolegą po fachu, który wykorzystuje swoje umiejętności do niecnych celów. Moim zdaniem jest to niestety kolejny nienajlepszy i niepotrzebny tekst w zbiorze.

W Nie oceniaj kota po rozmiarze Jadowska przedstawiła dzieje nietypowego związku międzyrasowego – wampira Eryka i zamieniającej się w kota dziewczyny Szelmy. Obie postacie również wystąpiły już w heksalogii. Opowiadanie pełne jest energii i humoru, dzięki czemu czytałam je z prawdziwą przyjemnością.

W tytułowych Ropuszkach pierwsze skrzypce gra Witkacy, szaman i wielki miłośnik wszelkich nielegalnych używek. Śledztwo, jakie prowadzi wspólnie z Dorą, wymusi na nim wykorzystanie swych zdolności. Tekst jest bardzo ciekawy i mogę przypuszczać, że zbliżający się wielkimi krokami cykl o tym bohaterze będzie równie interesujący.

Bogna, patolog pracująca przy komendzie policji, to typowa racjonalistka. Nie przyjmuje do wiadomości faktu istnienia magii i nie może pogodzić się z tym, że również posiada pewne nadnaturalne zdolności. Właśnie o niej i jej walce z samą sobą mówią Ruchome cienie, chyba jedno z najlepszych opowiadań zbioru.

Z kolei w Nie ma dymu bez ognia główny bohater to Miron, wnuk Lucyfera, a jednocześnie istota obdarzona mocą panowania nad ogniem. Nie należę do wielbicielek tej postaci, ponieważ jest ona zbyt dobra jak na diabła i po prostu nie rozumiem, co w jej przypadku odróżnia go od anioła. Opowiadanie silnie wiąże się z tomem Na wojnie nie ma niewinnych i bez jego znajomości okazuje się zupełnie niezrozumiałe.

Jednym z najlepszych tekstów są Cztery Łapy. To chyba pierwsza historia z romantycznym wątkiem, która naprawdę udała się autorce. Opowieść o wilkołaku Bjornie i weterynarz Alinie pozbawiona jest cukierkowatości, a jednocześnie chwyta za serce swoją prostotą i humorem.

Krótka Czysta robota po brudnej robocie mówi o interwencji Babci (również pojawiającej się epizodycznie w cyklu) w domu wilkołaków. Tekst jest zabawny i lekki, choć sama tytułowa robota już taką się nie wydaje.

Dwunaste opowiadanie, Szkielet w szafie, znów pokazuje stosunki łączące Dorę z toruńskimi wampirami, a przede wszystkim ich przywódcą. Moim zdaniem Roman jest jedną z najciekawszych postaci, jakie powołała do życia (!) Jadowska, a jego relacje z czarownicą i ekspolicjantką, najlepiej umotywowane.

Przedostatni tekst, Pióro wieczne, dotyczy spraw anielskich na najwyższym szczeblu. Zagadka, przed rozwiązaniem której stoi Dora, zahacza nie tylko o archaniołów, ale także demony.

W zamykającej antologię Burzy w szklance grogu można odnaleźć echa nawiązań do filmów Marvela, dzięki czemu lektura opowiadania stanie się niezłą zabawą. Czysto rozrywkowy tekst jest udanym eksperymentem z konwencją.

Ropuszki to zbiór bardzo nierówny. Z jednej strony mamy różnorodność bohaterów, którzy kiedyś przewinęli się na kartach serii, z drugiej – część z nich wydaje się raczej nudna, a ich potencjał niewykorzystany.

W opowiadaniach wyraźnie uwidacznia się talent Jadowskiej do tworzenia świetnych tekstów kryminalnych. Dokładnie widać, że w tych klimatach pisarka czuje się najlepiej i dysponuje szeroką wiedzą z zakresu kryminologii. Same sprawy są nieoczywiste i ich rozwikłanie sprawiało mi nie lada przyjemność. W innych klimatach jest już nieco gorzej, ale przecież nie można być dobrym we wszystkim, prawda?

Najnowsze literackie dziecko Anety Jadowskiej to zdecydowanie propozycja skierowana do wielbicieli Dory Wilk, Mirona i Joshui. I choć znalazło się w niej kilka tekstów nieco bardziej neutralnych, to jednak brak znajomości heksalogii utrudnia lekturę. Szkoda, bo tym tytułem autorka raczej nie zdobędzie serc nowych czytelników.

Recenzja ukazała się na portalu Efantastyka